Όπλα, Μικρόβια και Ατσάλι (ή αλλιώς Αβορίγινες, Πουλικάκος και Παύλος Σιδηρόπουλος)

Την αμαρτία μου θα την πω. Αν και παρακολουθώ στενά τις εκδοτικές κινήσεις, πολλώ δε μάλλον αυτές συγκεκριμένων εκδοτικών οίκων όπως είναι το Κάτοπτρο, το πόνημα του Jarred Diamond με τίτλο "Όπλα, Μικρόβια και Ατσάλι" διέλαθε της προσοχής μου μέχρι που αναφέρθηκε σε αυτό ακροθιγώς ένας καθηγητής στα εισαγωγικά μαθήματα του Μεταπτυχιακού. Έσπευσα ασμένως στην Πρωτοπορία να το προμηθευτώ και, παρότι επιβλητικό στην όψη, έπρεπε να διαβάσω καμιά εκατοστή σελίδες για να καταλάβω ότι εκεί θα βρω απαντήσεις σε ερωτήματα όπως:
Γιατί αυτή η χαοτική απόσταση στην ανάπτυξη Ευρασίας από τη μία και Αφρικής και Ωκεανίας από την άλλη;
Γιατί κατέκτησαν οι Ευρωπαίοι την Αμερική και όχι το αντίθετο;
Γιατί η φιλοσοφία αναπτύχθηκε στην αρχαία Ελλάδα και όχι στο Σουδάν;
Γιατί οι Αβορίγινες παρέμεναν μέχρι πρόσφατα κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες με ελάχιστη γεωργική και κτηνοτροφική εμπειρία με αποτέλεσμα οι Ευρωπαίοι έποικοι να τους κάνουν μια χαψιά;;
Το χαρακτηριστικό των παραπάνω ερωτημάτων τα οποία απαντώνται -πιστέψτε με- με αδυσώπητα επιχειρήματα από τον συγγραφέα, είναι ότι επιδέχονται ρηχών και ρατσιστικών "απαντήσεων" με τις οποίες δεν θα ασχοληθώ καθόλου και για τις οποίες μπορείτε να ανατρέξετε στο Λιακόπουλο, τον Πλεύρη, τον Ανατολάκη, το νομάρχη Θεσσαλονίκης, τον μητροπολίτη Σπάρτης και φυσικά τον (εσχάτως και) εκπρόσωπο τύπου του ΠΑΣΟΚ Γκέοργκ Καρατζαφύρερ. Λέω να καταθέσω το επιστημονικό συμπέρασμα του κυρίου Diamond το οποίο εν συντομία είναι ότι κανένας πολιτισμός δεν είναι εγγενώς υποδεέστερος κάποιου άλλου αλλά η πρόοδός του αποτελεί συνισταμένη των κλιματολογικών, γεωγραφικών και γεωλογικών συνθηκών που επικρατούν στις διάφορες ηπείρους. Για να το πω και διαφορετικά, το πόσο γρήγορα και προς ποια κατεύθυνση θα εξελιχθεί ένας πολιτισμός εξαρτάται από τα εφόδια που τυχαία του παρέχονται ή δεν του παρέχονται από το περιβάλλον. Evolution in a large scale! Σε αυτό το πλαίσιο είναι σχετικό το νόημα του τι τελικά συνιστά πρόοδο, καθώς κάθε μικρό ή μεγάλο επίτευγμα θα πρέπει να χαρακτηρίζεται έτσι λαμβάνοντας υπόψιν το περιβάλλον στο οποίο έλαβε χώρα.
Με αυτά τα δεδομένα, παρακολουθούσα προχθές στο χαζοκούτι ένα αφιέρωμα στη rock σκηνή των Εξαρχείων. Να σημειώσω εδώ ότι φανατικός οπαδός της ελληνόφωνης rock δεν υπήρξα ποτέ. Υπό αυτό το πρίσμα, ακόμα και οι Τρύπες έπρεπε να βγάλουν τον τελευταίο (καταπληκτικό κατά τη γνώμη μου) δίσκο για να ασχοληθώ σοβαρά μαζί τους. Όσο δε παλιότερα πήγαινα, τόσο η αδιαφορία μεγάλωνε και σκεφτόμουν ότι ουκ αν λάβοις ελληνική ροκ παρά του μη έχοντος λαού.
Άσχετα όλα αυτά; Δεν θα το έλεγα. Απλά συμπέρανα ότι μάλλον ήμουν αυστηρός και επιφανειακός στην κριτική μου και είπα να δω κάποια ερωτήματα από άλλη σκοπιά.
Γιατί οι παραγωγές του Σιδηρόπουλου να απέχουν παρασάγκας από αυτές ενός σύγχρονου δίσκου των Floyd;
Γιατί να εμπνέεται ο Πουλικάκος από τον Zappa στο "Μεταφοραί εκδρομαί ο Μήτσος" και όχι το αντίστροφο;
Γιατί όταν ο Miles είχε σχεδόν εξαντλήσει την κλασσική jazz στα μέσα της δεκαετίας του 70 και πειραματιζόταν με χίλιες άλλες ιδέες, εμείς μαθαίναμε το σαξόφωνο από τον Γιώργο Κατσαρό;
Επειδή απλά το έδαφος και το κλίμα δεν ήταν πρόσφορο. Αποκομμένοι από τους νεωτερισμούς στο θέατρο και τη ζωγραφική λόγω Μεταξά και κλαυθμών και οδυρμών για τις χαμένες πατρίδες κατά το Μεσοπόλεμο, βιώνοντας εμφύλιο, βία, νοθεία, παρακράτος και Εθνάρχη σμιχτοφρύδη Καραμανλή σε τοξικές για οποιαδήποτε πνευματικότητα δόσεις, οργανώνοντας ιλαροτραγικές χουντικές παρελάσεις με γιαλαντζί Μεγαλέξαντρους και άρματα-τρακτέρ αγορασμένα με τα δολάρια του σχεδίου Marshall και χορεύοντας επικά τσάμικα με μπροστάρηδες πέντε καθυστερημένους καραβανάδες όταν το Woodstock γινόταν κάτι περισσότερο από αγροτεμάχια στα προάστια της Νέας Υόρκης, μάλλον δεν υπήρχαν περιθώρια για υψηλές απαιτήσεις. Απλά να σημειώσω ότι την ίδια περίοδο ο Γιάννης Σπάθας έμενε άφωνος όταν σε συναυλία των Socrates στην Ευρώπη βρέθηκαν άνθρωποι να χειροκροτήσουν τα solo του! Τούτων δοθέντων, θα έλεγα ότι μάλλον αποκτούν ιδιαίτερη αξία το rock του Παύλου και οι πειραματισμοί του Πουλικάκου καθώς φαντάζομαι ότι θα ένιωθαν πιο απελπισμένοι και από Αβορίγινες στην άνυδρη κεντρική Αυστραλία ή νομάδες στη Σαχάρα.
Τέλος, άλλος ένας λόγος για τον οποίο σπάω την παρθενιά μου με Παύλο Σιδηρόπουλο είναι ότι ποτέ δεν πίστευα ότι θα γινόταν τόσο επίκαιρος με τους κάτωθι στίχους:


Ληστέψανε την τράπεζα
και τι με νοιάζει εμένα
δεν είμαι με κανέναν.
Σου λέω καλά της κάνανε
γιατί μας προκαλούσε...
γεμάτη εκατομμύρια, ενώ κι ο Θεός πεινούσε!


Έχεις δίκιο Παύλο, ούτε εμένα με νοιάζει...