Είδα το ντοκιμαντέρ του Άρη Χατζηστεφάνου "Debtocracy" το Σαββατοκύριακο που μόλις πέρασε. Όταν τελείωσε η προβολη, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν "Κώστα, ευτυχώς που δεν παρασύρθηκες και δεν άρχισες να αποθεώνεις πριν το δεις", κάτι το οποίο ήταν πολύ εύκολο να συμβεί δεδομένης και της συναφούς με τους δημιουργούς πολιτικής μου τοποθέτησης. Θα εξηγήσω τι εννοώ με τις παρατηρήσεις που ακολουθούν, ξεκινώντας από τα θετικά.
Ξεκαθαρίζω ότι πρόκειται για μια αισθητικά άψογη ταινία. Ωραία φωτογραφία, ωραία μουσική, ωραία αφήγηση, έξυπνες εμπνεύσεις -το γκραν φινάλε με τον Τζέφρυ να λέει "πάμε" στο προεκλογικό του σποτ με υπόκρουση τον ήχο του ελικοπτέρου που τόσο ο Χατζηστεφάνου όσο κι εγώ ευχόμαστε να τον πάρει και να τον πάει στο διάολο, είναι ζωγραφιά. Καλό είναι να ληφθεί υπόψιν και το γεγονός ότι το κόστος του εγχειρήματος καλύφθηκε εξ' ολοκλήρου από τους πολίτες. Όσο αφορά το περιεχόμενό του, η ταινία εισάγει και περιγράφει λεπτομερώς τις έννοιες του επαχθούς χρέους και της επιτροπής λογιστικού ελέγχου. Να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι οι έννοιες αυτές έχει γίνει προσπάθεια να εισαχθούν στην πολιτική σκηνή της χώρας από διάφορους φορείς εδώ και μήνες, με τη στήριξη ανάμεσα σε άλλους του Νόαμ Τσόμσκι και -νομίζω και- της Ναόμι Κλάιν. Γιατί δεν έφτασαν στα αυτιά των πολλών; Μάλλον τις έκαναν γαργάρα ο Πρετεντέρης και ο Πορτοσάλτε με σαμπάνια Ντομ Περινιόν. Αν μη τι άλλο, το γεγονός ότι τη Χρεοκρατία παρακολούθησαν δωρεάν μέσω διαδικτύου μισό εκατομμύριο άνθρωποι σε 5 ημέρες, δικαιώνει τους δημιουργούς της, τουλάχιστον σε ότι αφορά την αποδοχή της προσπάθειας. Αρκούν αυτά; Κατά τη γνώμη μου, όχι.
Καταρχάς οφείλω να συμφωνήσω με τον Σκύλο ότι δε δικαιώνεται ο χαρακτηρισμός ντοκιμαντέρ (ταινία τεκμηρίωσης). Υπάρχει μια αρκετά μονόπλευρη παρουσίαση του προβλήματος, κάτι που φύσει αδυνατίζει τη βαρύτητα του εγχειρήματος. Από τη στιγμή που ο Χατζηστεφάνου διαλέγει -καλώς ή κακώς- οπτική γωνία για να προσεγγίσει το ζήτημα, ακολουθεί μια επίμονη προσπάθεια να συνδεθεί και να συγκριθεί το ελληνικό πρόβλημα με αυτό του Ισημερινού και της Αργεντινής. Ο δρόμος όμως είναι κακοτράχαλος και ο Χατζηστεφάνου όφειλε να το γνωρίζει και να το προβλέψει αυτό. Όποιος τον ακούσει στο ραδιόφωνο -μετά την απόλυσή του από τον ΣΚΑΪ, τον βρίσκετε εδώ- μπορεί να αντιληφθεί ότι οι εκπομπές του είναι σαφώς πιο προσεγμένες. Το ελληνικό χρέος διαφοροποιείται από αυτό των χωρών της Λατινικής Αμερικής από ένα κάρο παραμέτρους (πλούτος, βαρειά βιομηχανία, εθνικό νόμισμα, πολιτική-οικονομική-εμπορική σύνδεση στα πλαίσια της Ε.Ε.). Πρόβλημα υπάρχει και στην περιγραφή της δομής και λειτουργίας της επιτροπής λογιστικού ελέγχου. Ακόμα και ο ίδιος ο δημιουργός φαίνεται επιφυλακτικός στο να δώσει μια εικόνα σχετικά με τη σύσταση και το πλαίσιο λειτουργίας της. Το ότι αυτά δε λήφθηκαν υπόψιν όσο έπρεπε και με την ανάλογη εμβρίθεια, δυστυχώς έδωσαν λαβή σε πολλούς σφουγγοκωλάριους της φιλομνημονιακής πολιτικής, μεταξύ των οποίων και ο ελεεινός ιστότοπος του Σταύρου Θεοδωράκη protagon.gr, να χτυπήσουν αλύπητα και με περίσσια ιδιοτέλεια την αξιολογότατη αυτή ταινία.
Πρόσημο αρνητικό; Επ' ουδενί. Το να είσαι στρατευμένος δημοσιογράφος όχι απλά δεν είναι κατακριτέο, αλλά αντίθετα είναι ευκταίο. Η Χρεοκρατία προσπέρασε διανομείς, χρηματοδότες και λοιπούς μηχανισμούς φιλτραρίσματος της πληροφορίας και ανέπτυξε μια σχέση εμπιστοσύνης με ένα πολύ μεγάλο τμήμα των πολιτών (χρηματοδότες, αναμεταδότες, θεατές), πραγματικά εχέγγυα για μια άλλη μορφή πολιτικής δράσης και δημοκρατίας. Άρη σου εύχομαι από καρδίας καλή συνέχεια. Ευελπιστώ ότι με ανθρώπους σαν και σένα θα γυριστεί κάποια στιγμή και το "Φτου Ξελευθερία".
Ο 'ρεαλιστικός κινηματογράφος', όπως εγώ ονομάζω τα ντοκιμαντέρ, δεν είναι ποτέ αντικειμενικός, όπως αντικειμενική δεν είναι καμιά επιστήμη-τέχνη-ιδέα στο πλανήτη,το ξέρεις πιστεύω. Είναι, λοιπόν, μια εκδοχή των δεδομένων αυτή που είδαμε, και ακριβώς επειδή το υλικό ήταν οπτικό, θα έπρεπε να είναι πιο εντυπωσιακό, να χτυπά στο συναίσθημα και να μην πλατειάζει για να κρατά το κοινό. και μόνο οι συζητήσεις που πυροδότησε, αυτό και μόνο για μένα είναι όλη η επιτυχία του, μια και αυτός ήταν ο στόχος του, αν το καλοσκεφτείς. καλημέρα
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα! Χαίρομαι που μου δίνεις την ευκαιρία για ορισμένες διευκρινίσεις. Δεν διαφωνώ και ούτε περιμένω από την όποια τέχνη να είναι αντικειμενική. Από την άλλη δεν ξέρω κατά πόσο ένα ντοκιμαντέρ είναι "ρεαλιστικός κινηματογράφος" ή "ταινία τεκμηρίωσης". Νομίζω ότι ένα ντοκιμαντέρ δεν μπορεί να οχυρώνεται πίσω από τον χαρακτηρισμό "έργο τέχνης" για να καλύψει την υποκειμενική θεώρηση αυτού που πραγματεύεται. Ακόμη κι έτσι όμως, θα περίμενα από ένα στρατευμένο ντοκιμαντέρ τα εξής:
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Να παρουσιάσει σαφή επιχειρήματα που να αποδομούν την άποψη "κι εκεί που φτάσαμε, τι άλλο να κάναμε;", όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και αναπαράγεται από τα καθεστωτικά media.
2. Από τη στιγμή που ο Χατζηστεφάνου επιλέγει να καταθέσει ΜΙΑ και ΜΟΝΗ λύση για το ελληνικό ζήτημα, θα περίμενα να την οχυρώσει καλύτερα απέναντι στις κακόβουλες κριτικές, λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού ζητήματος.
Αν από την άλλη ο στόχος του Debtocracy ήταν να αφενός να εισάγει στη συζήτηση γύρω από το ζήτημα του ελληνικό χρέος τις έννοιες που προανέφερα και οι οποίες έχουν λογοκριθεί από τα media και αφετέρου να πυροδοτήσει γενικά συζητήσεις, τότε θα συμφωνήσω ότι το πέτυχε απόλυτα!