Which side are you on?

Ούτε κατά παραγγελία να ερχόταν. Μιλάω για το ντοκιμαντέρ "Ταξισυνειδησία", το οποίο προβάλλεται εδώ και κάποιες εβδομάδες στις κινηματογραφικές αίθουσες και ασχολείται, όπως αναφέρει και το σχετικό δελτίο τύπου, με την ιστορία του ελληνοαμερικανικού ριζοσπαστισμού από την εποχή της μαζικής μετανάστευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες έως και την περίοδο του Μαρκαρθισμού. Και λέω ούτε κατα παραγγελία, γιατί πραγματεύεται στην ουσία δύο ιστορικά φαινόμενα με κοινό χαρακτηριστικό, ανάμεσα στα άλλα, και το δικό μου προσωπικό ενδιαφέρον για αυτά. Το ένα αφορά εν γένει τα προοδευτικά κινήματα και την Αριστερά στην Αμερική κατά τον εικοστό αιώνα, την τεράστια ιστορία των οποίων εργολαβικά έχουν αναλάβει να αποδομήσουν ή να λειάνουν τις επικίνδυνες για το συλλογικό πολιτικό αισθητήριο πτυχές τους τα καθεστωτικά αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ιστορικοί και λόμπι. Το πλέον ηχηρό παράδειγμα που μπορώ να ανακαλέσω είναι η διαφορετική ανάγνωση της ανόδου στην εξουσία του Φ. Ρούσβελτ και της εφαρμογής του περίφημου New Deal με σκοπό την ανάσχεση της Μεγάλης Ύφεσης, σχέδιο το οποίο από μεν την καθεστηκυία τάξη θεωρείται περίπου κάτι σαν προσφορά του μεγάλου ηγέτη στον ρημαγμένο αμερικανικό λαό, από τους εναλλακτικούς ιστορικούς δε (βλ. Howard Zinn) αποτιμάται ως υποχώρηση και παραχώρηση του κατεστημένου απέναντι στη διαρκώς αυξανόμενη πίεση που του ασκούσαν μαχητικά συνδικάτα και οργανώσεις από τα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Η διήγηση αυτή έγινε σταδιακά όλο και περισσότερο άβολη με τα χρόνια με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί στο περιθώριο και τη λήθη καθώς ήταν ασύμβατη με τα κελεύσματα του Αμερικανικού Ονείρου. Τι έμεινε πίσω; Η εικόνα ενός χαρούμενου εργάτη να απολαμβάνει τα αγαθά του καπιταλισμού, του ανθρωπιστή εργοδότη και η μετατροπή της εξαίρεσης που ήθελε κάποιους λίγους επιτυχόντες υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες στον κανόνα-πρότυπο για τους υπόλοιπους. Το δεύτερο ιστορικό φαινόμενο, το οποίο στην ουσία έλαβε χώρα εντός του πρώτου και όχι ανεξάρτητα από αυτό, είναι αυτό ακριβώς που πραγματεύται το ντοκιμαντέρ. Οι άγνωστες πτυχές του ελληνοαμερικανιικού εργατικού κινήματος, που κείτονται θαμένες κάτω από ιστορίες για αγρίους, αυστηρά με happy end και πρωταγωνιστές ελληνικές πιτσαρίες, μπρούκληδες, γελαδάρηδες, ντάηνερ, γκρηκ τζάηρο, ελληνορθόδοξες εκκλησίες κατάμεστες από κακούγουστα κοστούμια και τουαλέτες και γενικά μια μακάρια αποχή από το κοινωνικό γίγνεσθαι. 

Το ντοκιμαντέρ τελεί υπό την αιγίδα της μη κερδοσκοπικής εταιρίας "Αποστόλης Μπερδεμπές" που έχει συσταθεί στη μνήμη του μετανάστη ακτιβιστή που δραστηριοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του '70. Μετά την ενδελεχή παρακολούθηση του ντοκιμαντέρ από μέρους μου, θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο συζήτηση με προσωπικό φίλο του Μπερδεμπέ από τα χρόνια του Μεγάλου Μήλου, η οποία προβλέπεται λίαν ενδιαφέρουσα.          

Το σκότωμα

Ανέβαινε την ανηφόρα ζαλωμένος ο μπαρμπα-Πότης. Τι μέρος του λόγου ήτανε; Αγωγιάτης ήτανε, από τον Μυστρά. Αριστερός ήτανε, κουμάντο στο Μυστρά τότε κάνανε οι Χίτες. Πριν και από τη μάχη του Μυστρά. Όπου τονε πετυχαίνανε, τονε βαρήγανε. είχε μάσει στυλιάρι σωρό. Πού τα ξέρω 'γω αυτά; Εγώ, αγαπητέ, γεννήθηκα και μεγάλωσα μέσα στο κάστρο του Μυστρά. Μέσα! Πλάι στα ξωκλήσσια! Εγώ είμαι γνήσια Μυστριώτισσα, όχι τάχαμου-τάχαμου. Άκου τώρα, γιατί έχω και δουλειές, έχω κατσαρόλα αφημένη στη φωτιά. Ανέβαινε και βαρυγκόμαγε ο μπαρμπα-Πότης για να βγει στη δημοσιά. Κατά που βγαίνει στο σκότωμα του Βλασσόπουλου -ξέρεις πού είναι, δεν ξέρεις; όχι δα!- κάνουν και πετάγονται μέσα από τους μπαξέδες κάτι γομάρια. Αμπέχονα, φυσεκλίκια, ντουφέκια, κει να δεις πράματα. "Τι 'σαι συ ρε;" του λένε. Τους κοιτάει με μάτια κουρασμένα ο μπαρμπα-Πότης, σκύβει και πέφτει στα γόνατα. "Βαρείτε", τους λέει. Τονε κοιτάνε τα γομάρια σαστισμένα, τονε ξαναρωτάει το πιο γομάρι απ' όλα. "Ρε τι 'σαι συ;" του γρυλίζει. Και λέει ο μπαρμπα-Πότης: "Ότι και να πω, με όποιους και να είμαι, ξύλο θα φάω. Οπότε, βαρείτε να τελειώνουμε". Και τον πελεκήσανε. Ξανά και ξανά. Κι έρχομαι εγώ και σε ρωτάω. Για το λόγο ποιόνε;

Η γιαγια εξιστορεί περιστατικά ανεκτίμητης αξίας από τα χωριά στους πρόποδες του Ταϋγέτου. Υπεύθυνος για την απόδοση ο εγγονός.

Η μεγάλη πλημμύρα του Bill Frisell

Χθες το βράδυ είχα να τύχη να απολαύσω έναντι πινακίου φακής στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών έναν από τους σημαντικότερους και σίγουρα πιο επιδραστικούς κιθαρίστες της σύγχρονης ιστορίας της jazz, τον κύριο Bill Frisell σε κάτι εντελώς ξεχωριστό. Ο καλλιτέχνης παρουσίαζε το έργο του "The Great Flood", το οποίο είναι η μουσική για την ομώνυμη ταινία του Bill Morrison, η οποία προβαλλόταν παράλληλα στη σκηνή.Η ταινία αποτελεί την καταγραφή μέσω αρχειακού υλικού της πλημμύρας που έπληξε την κοιλάδα του Μισισιπή την άνοιξη του 1927, οδηγώντας στον εκτοπισμό ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και τη μετανάστευση αυτών στο αστικό περιβάλλον των μεγαλουπόλεων, γεγονόε το οποίο καθόρισε εν πολλοίς τη σύγχρονη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο Frissel επενδύει την ταινία με τρόπο μοναδικό, αποτίοντας φόρο τιμής σε όλες τις μουσικές φόρμες που γεννήθηκαν ή εξελίχθηκαν στην κοιλάδα του ποταμού τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια. Μόνη ατυχής συγκυρία η απουσία του ντράμερ λόγω εγκλωβισμού του στην -πλημμυρισμένη- Νέα Υόρκη. Μία εξαιρετική ανασκόπηση του έργου με αρκετά ιστορικά στοιχεία μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Αναφέρω χαρακτηριστικά ένα απόσπασμα για το ρόλο που διαδραμάτισε η καταστροφή στη σύγχρονη μουσική: 

"What they don’t teach us in school is the great migration to the north fueled the rise of acoustic blues. This included artists who survived the flood, such as Charley Patton and his High Water Everywhere, as well as Memphis Minnie and her When the Levee Breaks, which was reworked by Led Zepplin and became one of the group's biggest hits. Bessie Smith, Barbecue Bob and Kansas Joe McCoy also wrote songs. William Faulkner's short story Old Man was about a prison break from Parchman Penitentiary during the flood."

Trailer - "The Great Flood" from Bill Morrison on Vimeo.

Θεσσαλονίκη ανυπότακτη πόλη

Μιας και μιλούσα προηγούμενα για την ιστορική μνήμη μιας  πόλης, αναδημοσιεύω ένα άρθρο του δημοτικού συμβούλου Θεσσαλονίκης Τριαντάφυλλου Μηταφίδη που δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Αυγή της 28ης Οκτωβρίου 2012 και έχει τον τίτλο «Θεσσαλονίκη ανυπότακτη πόλη».

Ξημερώνοντας 30 Οκτωβρίου 1944, η νεκρή και πένθιμη όψη της Θεσσαλονίκης περνούσε οριστικά στο παρελθόν. Άνθρωποι κάθε ηλικίας ξεχύνονται στους δρόμους, αγκαλιάζονται και φιλιούνται, οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα. Μετά από οχτώ χρόνια βασιλομεταξικής και ναζιστικής τυραννίας, η Θεσσαλονίκη απελευθερώνεται από τους μαχητές του ΕΛΑΣ, που μπαίνουν στην πόλη με επικεφαλής τον Κώστα Συννεφάκη (καπετάν Νικήτα), διοικητή του 50ου Συντάγματος.

Έτσι, οι υποχωρούσες ναζιστικές δυνάμεις κατοχής δεν πρόφτασαν να ανατινάξουν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης -εκτός από ένα τμήμα του-, την ηλεκτρική εταιρεία, το υδραγωγείο της, τους μύλους Αλλατίνι, τα οποία είχαν υπονομεύσει με εκρηκτικά.

Δύο ΕΠΟΝίτισσες σκαρφαλωμένες στη στέγη ενός σπιτιού στην Άνω Πόλη απευθύνονται με τον τηλεβόα τους στην Κάτω Πόλη: «Αδέρφια, συμπολίτες, το σύνθημά μας “θάνατος στον φασισμό, λευτεριά στον λαό” έγινε πραγματικότητα. Η περίφημη πόλη μας, που επί τέσσερα χρόνια στέναζε κάτω από τη φασιστική μπότα, μα ποτέ δεν έπαψε να αντιστέκεται, είναι επιτέλους ελεύθερη. Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα! Ζήτω η λευτεριά! Ζήτω η αδούλωτη Θεσσαλονίκη! Ζήτω οι απελευθερωτές του ΕΛΑΣ! Για την ευτυχισμένη και πολυπόθητη αυτή μέρα χύσαν το αίμα τους και θυσιάστηκαν τα πιο ακριβά παλικάρια και κορίτσια της πόλης μας. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τους τολμηρούς και ανδρειωμένους που με τη ζωή τους μας έδειξαν τον δρόμο της λευτεριάς, αιώνια τιμή και δόξα στους ήρωές μας…» (Στέλιου Γεωργιάδη, Θεσσαλονίκη ανυπότακτη πόλη, 1995, σελ. 292).

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 30 Οκτωβρίου του 1944 από τους ναζί έγινε αποκλειστικά από τις ΕΑΜικές αντιστασιακές δυνάμεις και τον στρατιωτικό τους βραχίονα, τον ΕΛΑΣ. Παρά τη συμφωνία της Καζέρτας να παραδοθεί η εξουσία στους Άγγλους υπό τον Βρετανό αρχιστράτηγο Σκόμπι, όπως συνέβη στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, και παρά την εντολή του διοικητή του ΕΛΑΣ Στέφανου Σαράφη να παραμείνουν οι αντάρτικες δυνάμεις στις παρυφές της πόλης και να περιμένουν την απόβαση των Βρετανών, οι ηγέτες της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας Μάρκος Βαφειάδης και Ευριπίδης Μπακιρτζής δεν υπάκουσαν στις άνωθεν διαταγές. Ο Βαφειάδης έστειλε το παρακάτω ιστορικό τηλεγράφημα προς το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ:

«Ομάδα Μεραρχιών Μακεδονίας. Τμήματά μας εισήλθον Θεσσαλονίκη σήμερον 3ην μετά μεσημβρίαν. Λαός Θεσσαλονίκης έξαλλος από ενθουσιασμόν διατρέχει οδούς πόλεως εναγκαλιζόμενος αντάρτες. Εργοστάσια ηλεκτροφωτισμού και μύλος Αλλατίνι κατόπιν επεμβάσεως ΕΛΑΣ διασώθηκαν. Εστία εθνοπροδοτών ΧΑΝ παρέδωσε βαρύν οπλισμόν. Θα αναγκαστεί εις παράδοσιν. Τμήματά μας προσανατολίζονται προς δυτικόν τμήμα πόλεως για χτυπήματα… Παρόν τηλεγράφημα παρακαλώ δοθεί ΠΓ του ΚΚΕ. Αναμένω. Μάρκος 30.10.44».

68 χρόνια μετά το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης, που γιορτάζει «την ενσωμάτωσή της στον εθνικό κορμό» (Γ. Μπουτάρης), οφείλει να σεβαστεί την ιστορική αλήθεια και να τιμήσει τους σωτήρες-απελευθερωτές της Θεσσαλονίκης:

α) Αποδίδοντας σε δρόμους της τα ονόματα του Μάρκου Βαφειάδη, του Ευριπίδη Μπακιρτζή και του αντιστασιακού μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ, που διαπραγματεύθηκε την αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων χωρίς άσκοπες καταστροφές και απώλειες

β) Απαλείφοντας από δρόμους της πόλης τα ονόματα:

* Του διορισμένου από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου κατοχικού «δημάρχου» Κωνσταντίνου Μερκουρίου, ο οποίος μαζί με τον μητροπολίτη Γεννάδιο, τον καθηγητή Π. Βιζουκίδη και τον στρατιωτικό διοικητή Ραγκαβή παρέδωσαν τα κλειδιά της πόλης στα ναζιστικά στρατεύματα. Τη δε επομένη της κατάληψης της πόλης, 10/4/1941, με προκήρυξή του ο Μερκουρίου κάλεσε τον λαό της Θεσσαλονίκης να καθίσει στα αβγά του ως «υπέρτατον πατριωτικόν καθήκον», αφού «ο στρατός της Γερμανίας από της πρώτης στιγμής της εισόδου του εις την πόλιν ετήρησεν έναντι ημών στάσιν γενναιόφρονα και ιπποτικήν» και «ουδέν έχει να φοβηθή τιθέμενος υπό την προστασίαν ενός έθνους γενναίου και ευγενούς. Η τιμή του, η ζωή του και η περιουσία του θα είναι πλήρως εξησφαλισμένη»(!) Τον Δεκέμβριο του 1942 έβαλε συνεργεία του δήμου να ισοπεδώσουν το εβραϊκό νεκροταφείο, να ξηλώσουν τις ταφόπλακες και να τις χρησιμοποιήσουν για... κράσπεδα πεζοδρομίων(!)

* Του συνταγματάρχη - κατοχικού Γενικού Επιθεωρητή Νομαρχιών Μακεδονίας και Φρούραρχου Θεσσαλονίκης Αθανάσιου Χρυσοχόου, που είχε οχυρωθεί με τους ταγματασφαλίτες στο κτήριο της ΧΑΝΘ, υποστηρικτή των Ταγμάτων Ασφαλείας, μάρτυρα υπεράσπισης του αρχιεγκληματία Μαξ Μέρτεν.

Τα ονόματά τους έδωσε σε δρόμους της πόλης το χουντικό Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης (29-1-1971).

* Του επίσης κατοχικού «δημάρχου» Γεωργίου Σερεμέτη, που στις 26 Μαρτίου 1943 -μία βδομάδα μετά την πρώτη αποστολή 2.400 συμπολιτών μας στα κρεματόρια του Άουσβιτς- εισηγήθηκε στο Δ.Σ. «την μετονομασίαν των οδών της πόλεως των φερουσών ισραηλιτικά ονόματα». Το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης οφείλει να καταργήσει στην προσεχή του συνεδρίαση (29-10-2012) την κατάπτυστη αυτή απόφαση, ως στοιχειώδη ένδειξη σεβασμού στους συμπολίτες μας μάρτυρες του Ολοκαυτώματος.

Απέναντι στις σαρακοφαγωμένες «αλήθειες» και τις επινοημένες παραδόσεις της «εθνικώς ορθής δημόσιας ιστορίας», η δημοτική κίνηση «Θεσσαλονίκη-ανοιχτή πόλη» -ανήμερα της απελευθέρωσης της πόλης από τους Ναζί και τους δωσίλογους ταγματαλήτες- θα μετονομάσει συμβολικά την οδό Κ. Μερκουρίου σε οδό «30ης Οκτωβρίου 1944», γωνία Μερκουρίου και Β. Όλγας, στη 1.30μ.μ. Γιατί, επιπλέον, αυτή η πόλη είχε το ιστορικό προνόμιο να ιδρύσει στις 15 Μαΐου 1941 την πρώτη σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη αντιστασιακή οργάνωση, την «Ελευθερία».

Οι σημειώσεις με έντονη γραμματοσειρά παρατίθενται ακριβώς όπως στο αρχικό κείμενο. 

Αντί Επιταφίου...

Επίτομος Ιστορία του Ελληνικού Έθνους

Για την Ιστορία

Ο Τάσος Παππάς είναι ένας έξυπνος δημοσιογράφος. Η οξυδερκής γραφή του θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη  στη απόκτηση μιας προοδευτικής ταυτότητας από την κοινή γνώμη, αν δεν ήταν αναφανδόν ταγμένη στον περίφημο μεσαίο χώρο και αν ο ίδιος δεν εμφανιζόταν ως ακραίος υποστηρικτής της σοσιαλδημοκρατίας ακόμα και τώρα που το παραμύθι του τρίτου  δρόμου μας τελείωσε και ακόμα δράκος δεν εμφανίστηκε. Ή, για να είμαι ακριβέστερος, δράκος εμφανίστηκε αλλά προέκυψε νεοφιλελεύθερος, διαπλεκόμενος και προνομιακός ομοτράπεζος των λόμπι. 

Πριν από περίπου ένα μήνα, ο δημοσιογράφος έγραψε το ακόλουθο σχόλιο στην Ελευθεροτυπία:

"Οργίζονται, και με το δίκιο τους, πολλοί της αντισυστημικής αριστεράς (πολιτικοί και δημοσιολόγοι) για τη βίαιη επίθεση του νεοφιλελευθερισμού κατά του κοινωνικού κράτους και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Για να μην ξεχνιόμαστε, το κράτος πρόνοιας και οι μηχανισμοί προστασίας των εργαζομένων ήταν το αποτέλεσμα του συμβιβασμού ανάμεσα στην εργατική τάξη και στο κεφάλαιο την περίοδο της κυριαρχίας της σοσιαλδημοκρατίας. Τότε, όμως, όλα αυτά η ριζοσπαστική αριστερά τα θεωρούσε «χάντρες» και «καθρεφτάκια» της αστικής τάξης για τον εκμαυλισμό του εργατικού κινήματος. Ετσι για την Ιστορία."

Είναι προφανές ότι ο δημοσιογράφος ερμηνεύει την Ιστορία βάσει του δικού του κοσμοθεωρητικού πλαισίου. Η υποκειμενική ανάγνωση της Ιστορίας δεν είναι παράλογη ή κατακριτέα. Όλοι λίγο ή πολύ το ίδιο πράττουμε, ανάλογα με το βαθμό στον οποίο ενδίδουμε σε δογματικές θέσεις και εγκλωβιζόμαστε σε αταλάντευτα αξιώματα. Καταλαβαίνει ο πάσα ένας πόσο δύσκολο ήταν να πείσω τον χουντοβασιλικό συμμαθητή μου, του οποίου το σόι ήταν -κατά δική του δήλωση- χίτες πάππου προς πάππου ότι ο Άρης, όχι ο Σπηλιωτόπουλος ούτε αυτός της Θεσσαλονίκης, ήταν λαϊκός αγωνιστής. Ή τον παπά που μου έκανε θρησκευτικά στο σχολείο ότι όσο και να ωρύεται για το αντίθετο, ο άνθρωπος ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα πιθηκοειδή. Ή, για να μην είμαι μονόχνωτος, να προσπαθήσω να πείσω κάποιο (νεο)χίππη ότι και να καπνίσει όλη την έκταση από Πύργο έως τα λουτρά του Καιάφα, ο κόσμος δε θα αλλάξει (αυτό που θα αλλάξει σίγουρα είναι η εγκεφαλική του λειτουργία προς το χειρότερο, αλλά όπως γουστέρνει ο καθείς). 

Έχοντας πλήρη επίγνωση των πιθανοτήτων και η δική μου ανάγνωση της ιστορίας των κτήσεων του κοινωνικού κράτους να εμπεριέχει συστηματικό σφάλμα λόγω υποκειμενικότητας, παραθέτω τα κάτωθι:

Ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη δεν υπήρξε κανένας συμβιβασμός. Πολύ δε περισσότερο, η διαμόρφωση των ισορροπιών και των μηχανισμών προστασίας των εργαζομένων δεν συνέβη την περίοδο της "κυριαρχίας της σοσιαλδημοκρατίας", η οποία, αν καταλαβαίνω καλά τον Παππά, είναι  η τριακονταετία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η άποψη ότι οι εργαζόμενοι πήγαν στον Ρούσβελτ ή στον Ούλοφ Πάλμε, κάθισαν στα προεδρικά μέγαρα, τους τράταραν τήλιο και πορτοκαλοκούλουρο και συμφώνησαν ότι δε λέει να δουλεύει ο άνθρωπος ανασφάλιστος, χωρίς δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο και στη δωρεάν περίθαλψη είναι όντως ελκυστική για όποιον απεχθάνεται τις εντάσεις. Η άποψη αυτή όπως κατατίθεται από τον Παππά, συντάσσεται στην ίδια γραμμή με αυτή που καταθέτει ο εξαίρετος οικονομολόγος Paul Krugman στο βιβλίο του "Η συνείδηση ενός προοδευτικού" (Εκδ. Πόλις, 2008). Εγώ όχι επειδή κυνηγάω τις εντάσεις, βρίσκω ελκυστικότερη την άποψη του Howard Zinn, σύμφωνα με την οποία η κατάκτηση του κοινωνικού κράτους από τους εργαζόμενους λειτούργησε απλά ως βαλβίδα ασφαλείας προς εκτόνωση των φοβερών  κοινωνικών εντάσεων οι οποίες είχαν αρχόμενες από τα τέλη του 19ου αιώνα έλαβαν εκρηκτικές διαστάσεις κατά το Μεσοπόλεμο τόσο στην Αμερική (ο Zinn περιγράφει ένα πανίσχυρο και αποτελεσματικότατο αναρχικό και κομμουνιστικό κίνημα εκείνη την εποχή), όσο και στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι ότι η ένταση αυτή δεν αφορούσε μόνο τα εργοστάσια ή τους χώρους εργασίας αλλά εκφράστηκε και στο χώρο της τέχνης από πληθώρα ρευμάτων που αμφισβητούσαν τόσο την καθεστηκυία δομή της τέχνης όσο και της κοινωνίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη που κατατίθεται από τον Zinn ότι το περίφημο New Deal του Ρούσβελτ ελάχιστη σχέση έχει με την έμπνευση ενός λαοπρόβλητου και αγαπητού Προέδρου να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του λαού του, αλλά περισσότερο φέρεται να ήταν ο συμβιβασμός του με την εργοδοσία ώστε να αμβλυνθούν οι οξύτατες κοινωνικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν ακόμα και να ανατρέψουν την άρχουσα τάξη. Οπότε, ότι κέρδισε η εργατική τάξη το κέρδισε με τους δικούς της αγώνες και όχι επειδή μεσολάβησε η σοσιαλδημοκρατία. Τώρα, τι σχέση είχε η σοσιαλδημοκρατία με τις απεργίες διαρκείας, τους αποκλεισμούς εργοστασίων, τα δίκτυα αλληλοβοήθειας των απεργών ή παλιότερα με την εξέγερση του Σικάγο ή την Παρισινή Κομμούνα, απάντηση μπορεί να σας δώσει μόνο ο Τάσος Παππάς. Αυτά. Για την Ιστορία, όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας.  

The British Way

... Η συνένωση των δυνάμεων της κατοχικής κυβέρνησης με τις αντίστοιχες που προέρχονταν από την εξόριστη κυβέρνηση ήταν εξάλλου εξόφθαλμη τις ημέρες της κρίσης. Η Αστυνομία Πόλεων και η -θεωρητικά ανενεργή και "υπό εκκαθάριση"- Χωροφυλακή θεωρήθηκε ότι μπορούσαν να υπηρετήσουν με τον ίδιο τρόπο τόσο το καθεστώς της κατοχής όσο και το αντίστοιχο της απελευθέρωσης, ενώ οι ένοπλοι των "εθνικών οργανώσεων" συνέχισαν να στρέφουν ενάντια στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ τα όπλα τους, όπως ακριβώς έκαναν και στους προηγούμενους μήνες [...] Αυτά τα προερχόμενα από τη συνένωση των σωμάτων της κατοχικής κυβέρνησης με τα αντίστοιχα της εξόριστης κυβέρνησης στρατεύματα αποτελούσαν τη βάση στήριξης της κυβέρνησης Παπανδρέου και τα άλλοθι της βρετανικής εισβολής στην Αθήνα...

...Στο τέλος των μαχών οι δυνάμεις [των Βρετανών] στην Αθήνα, στον Πειραιά και σε άλλα σημεία ξεπερνούσαν τους 80.000 άνδρες -μια δύναμη που ήταν συγκριτικά ανώτερη του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος που είχε έρθει την άνοιξη του 1941 για να βοηθήσει τον ελληνικό αγώνα ενάντια στον Άξονα και σχεδόν αριθμητικά ίση με τις ιταλικές δυνάμεις που τον Οκτώβριο του 1940 εισέβαλαν στο ελληνικό έδαφος από την Αλβανία...

 (Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)

...Όμως ακόμη πιο αποφασιστικός παράγονταν για την αποτυχία όλων αυτών των προσπαθειών του ΕΛΑΣ [στη μάχη του Μακρυγιάννη] ήταν ότι οι Βρετανοί έχοντας αναπτυχθεί στο βράχο της Ακρόπολης, τον χρησιμοποίησαν για να χτυπήσουν τις θέσεις των πολιορκητών του Μακρυγιάννη. Να σημειωθεί ότι στην αρχή η Ακρόπολη είχε καταληφθεί από τον ΕΛΑΣ, αλλά επειδή οι Βρετανοί ζήτησαν να μείνει έξω από τη σύγκρουση, η ηγεσία του απέσυρε τις δυνάμεις της, όπου και αμέσως εγκατέστησαν τις δικές τους οι Βρετανοί, στις 8 Δεκεμβρίου, δημιουργώντας πολυβολεία προς την πλευρά του στρατώνα του Μακρυγιάννη. Από την Ακρόπολη, ιδίως με βλήματα όλμων χτυπούσαν τις θέσεις του ΕΛΑΣ σε όλη την περίμετρο του βράχου (περιοχή Μακρυγιάννη, Θησείο, Φιλοπάππου, Ψυρρή). Αλλά και εξαιτίας του φόβου να μην κατηγορηθούν ότι έστρεφαν πυρά εναντίον της Ακρόπολης, δόθηκε προφορική διαταγή στους μαχητές του ΕΛΑΣ να μην ανταπαντούν στα πυρά με κατεύθυνση στο βράχο της Ακρόπολης, έστω και για στοιχειώδεις αμυντικούς λόγους, για να μη συμβεί καμιά ζημιά στο μνημείο...

(Μιχάλη Π. Λυμπεράτου, ιστορικού, διδάκτορος Παντείου Πανεπιστημίου)

Και τα δύο αποσπάσματα προέρχονται από την έκδοση "Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις γειτονιές της Αθήνας", η οποία κυκλοφόρησε με την Ελευθεροτυπία της 4ης Δεκεμβρίου 2010. Αποτελούν ένα φόρο τιμής στους συμμάχους Βρετανούς και στους εν Ελλάδι οσφυοκάμπτες, δωσίλογους βαστάζους τους. Μπορεί όπως είπε ο Τσώρτσιλ "το show να ήταν των Ελλήνων", αλλά ο σκηνοθέτης ήταν Βρετανός.

Προβοκάτορας

Απλά να θυμίσω στους απανταχού Αλβανοφάγους, μέρα που είναι, ότι πριν την  επανάσταση του 1821 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης οραματιζόταν για τα Βαλκάνια τη δημιουργία Ομοσπονδίας δίγλωσσης (ελληνικά και αρβανίτικα) και δίθρησκης (χριστιανισμός και μωαμεθανισμός). Η κυβέρνηση θα αποτελούνταν από ίσο αριθμό χριστιανών και μουσουλμάνων. Θα εφάρμοζε νόμους οι οποίοι θα συντάσσονταν στην Κέρκυρα, καθώς το νησί ήταν έκτοτε καθαρά ευρωπαϊκό και θα λειτουργούσε ως γέφυρα του νεοσύστατου κράτους με τη Δύση. Η σημαία του νεοσύστατου κράτους θα είχε στη μία άκρη το σταυρό και στην άλλη την ημισέληνο. 
Να κλείσω λέγοντας ότι η επανάσταση ποτέ δεν είχε αμιγώς εθνικό χαρακτήρα αλλά και έντονα ταξικό καθώς οι επαναστάτες δεν εξεγέρθηκαν αποκλειστικά εναντίον του Σουλτάνου αλλά και ενάντια στους εκπροσώπους του ανά την επικράτεια, οι οποίοι δεν ήταν καθόλου μα καθόλου Τούρκοι.

Να μην ενοχλώ άλλο, να σας αφήσω να χωνέψετε το βακαλάο σκορδαλιά με την ησυχία σας.

Η ανάρτηση αφιερώνεται στη μνήμη του Βασίλη Ραφαηλίδη (1934-2000), το βιβλίου του οποίου "Λαοί των Βαλκανίων" (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου) αποτέλεσε πηγή για τα ανωτέρω.