Χιλιάρα μηχανή και Γιάνης με ένα νι

Η επομένη του δημοψηφίσματος βρήκε από νωρίς τη θέση του υπουργού Οικονομικών να χηρεύει. Ο Γιάνης Βαρουφάκης υπογράφει τη ληξιαρχική πράξη ενός από καιρού προδιαγεγραμμένου πολιτικού θανάτου και συγκεκριμένα του δικού του, τιτιβίζοντας στο αγαπημένο του κοινωνικό μέσο δικτύωσης ένα ξεγυρισμένο "Minister no more" και αφήνει εμένα τον παλιοροκά να τον φαντασιώνομαι να οργώνει το παλκο και να τραγουδάει το "Fool (for your loving) no more" στη θέση του Coverdale. Ένα παλκο που συνδυάζει πολιτική, θεωρία των παιγνίων, θεωρία γενικότερα  και life style φωτογραφήσεων στον Αργοσαρωνικό, σε αναλογίες εκρηκτικές για να τις διαχειριστεί ακόμη και ο ίδιος. Αποκρούω κάθε σκέψη να τον χρίσω Ιωάννη Βαπτιστή στο μύθο μιας κακογουστης προτεσταντικής Σαλώμης -πολύ φτηνό και νεοδημοκρατικό για τα γούστα μου και υποψιάζομαι και τα δικά του- και τον φαντάζομαι να κατεβαίνει αυτοβούλως από την πίστα, όταν καταλαβαίνει ότι το κοινό και οι αδηφάγοι κριτικοί ασχολούνται περισσότερο με το show παρά με τη μουσική που παίζει αυτός και η μπάντα του, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι η μπάντα όργωνε κιόλας. Με στεναχωρεί βέβαια το γεγονός ότι η διαπραγματευτική ομάδα χάνει με αυτή την εξέλιξη το πλέον ισχυρό της ατού. Αλλά για σταθείτε, ήταν πραγματικά έτσι;

Ο Γολγοθάς

Είναι γνωστό εδώ και μήνες ότι ο Γιάνης της καρδιάς μου είναι από διαπραγματευτικής άποψης καμμένο χαρτί, κατάσταση μη αναστρέψιμη από τη στιγμή που η επιχειρηματολογία του ευρωϊερατείου (1) έχει διολισθήσει στο επίπεδο του "δεν μιλάμε εμείς με αυτόν". Οι λόγοι για αυτή τη στάση είναι κατά τη γνώμη μου αρκετά προφανείς και θα τους παραθέσω αναλυτικότερα στη συνέχεια του κειμένου, στη λεγόμενη από τούδε και στο εξής Ενότητα της Αποθέωσης του Cool. Ήταν όμως ο ήρωας άμοιρος ευθυνών αυτό το εξάμηνο του κακού χαμού; Η απάντηση για μένα είναι κατηγορηματικά όχι καθώς ο λόγος και οι προτεραιότητές του απείχαν από αυτές των (θ)εσμών όσο η ερμηνεία του Kanye West στο Bohemian Rhapsody από την αυθεντική, μη σας πω και από αυτή του Robbie Williams. Έτη φωτός. Ο Βαρουφάκης φταίει γιατί αφενός προσέγγισε το ελληνικό ζήτημα με αυστηρά ακαδημαϊκό τρόπο και αφετέρου γιατί δεν ήταν στη Σπάρτη όταν ο κολλητός μου ο Νικόλας δίδασκε το μεγαλειώδες "μη θέτεις λογικά ερωτήματα (σε παράλογους ανθρώπους)". Όσο αφορά την ακαδημαϊκή προσέγγιση, ο Βαρούφας κατέθεσε προτάσεις σαν να απαντούσε σε διαγώνισμα μεταπτυχιακών φοιτητών στη μακροοικονομία με θέμα "η ελληνική οικονομία χειμάζεται από απώλεια 25% του ΑΕΠ, έχει 27% ανεργία και χρέος κοντά στο 180% του ΑΕΠ, προτείνετε μια βιώσιμη λύση". Θα αναφερθώ σε δύο από τις λύσεις που έριξε στο τραπέζι. Το πρωτο βατερλό του λεγόταν "ομόλογα εις το διηνεκές" (perpetual bonds), το οποίο ανεξαρτήτως του πραγματικού νοήματός του μεταφράστηκε από την Ελβετική Φρουρά των κατευθυνόμενων από το Βερολίνο ΜΜΕ ως απόδειξη αφερεγγυότητας. Ήταν όντως έτσι; Ο Βαρουφάκης τους είπε περίπου το εξής, μάγκες να σας τα πληρώνουμε λίγα-λίγα, γιατί αν ψοφήσουμε δεν θα έχετε λαμβάνειν ούτε από τα κόλυβα. Λάθος; Σε πρώτη ανάγνωση όχι. Με ξαναρωτάω και ξαναρωτώ και τον Βαρούφα με το θάρρος που έχει κανείς με τους δικούς του ανθρώπους, λάθος; Ναι, φυσικά. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ήρωας όφειλε να ξέρει ότι τέτοια πρόταση ήταν αδύνατο να γίνει δεκτή από τους λύκους. Βατερλό δεύτερο, η δημιουργική ασάφεια, μέσω της οποίας η ελληνική πλευρά στην ουσία ζητούσε περιθώρια real time αναπροσδιορισμού στόχων ανάλογα με την πορεία των εσόδων και εξόδων. Υπάρχει κάποιο προφανές λάθος στη θεώρηση των πραγμάτων; Για μένα όχι, τι φταίει ο Βαρουφάκης αν οι συνομιλητές του, είτε τζιχαντιστές υπεράσπισης των τραπεζών είτε πλαστογράφοι πτυχίων τοποθετημένοι στα ύπατα αξιώματα μόνο και μόνο για να φέρουν εις πέρας τη βρώμικη δουλειά δεν ήξεραν ή δεν ήθελαν να ξέρουν τίποτε σχετικά με τις προτάσεις του; Βάζω το κεφάλι μου σε έναν κουβά με παγάκια και ξαναρωτάω, λάθος; Τεράστιο. Η μετάφραση από τον Πορτοσάλτε και τον Μπογδάνο αμείλικτη καθώς εξίσωνε την πρόταση με προϊόν ενός διαταραγμένου και ασόβαρου εγκεφάλου και ειρωνεία απέναντι στους (θ)εσμούς. Τι έπρεπε να κάνει ο Βαρούφας, να υποβιβάσει τη συλλογιστική του στο έσχατο τεχνοκρατικό και ελάχιστα πολιτικό επίπεδο που απαιτούσαν οι περιστάσεις; Σαφώς και όχι, κανείς δεν θα το ήθελε και φαντάζομαι πρώτος ο ίδιος. Με πόνο καρδιάς λέω ότι μάλλον δε θα έπρεπε να είναι σε αυτό το πόστο, ώστε να μην αναγκάζεται να υπομένει τις γνωστές εξευτελιστικές και εκδικητικές συμπεριφορές των ομολόγων του, χωρίς μάλιστα να είναι σε θέση να καταφέρει απτά αποτελέσματα. Τι μένει όμως τελικά από την περίοδο του Γιάνη με ένα νι;

Η Αποθέωση του Cool που σας έλεγα

Μετά από ένα τέτοιο σερί λαθών στην πιο κρίσιμη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας (2) θα αναρωτιέται κανείς τι το θετικό έχει μείνει από τον Γιάνη Βαρουφάκη. Ξέρω ότι απελπίζεσαι φιλελεύθερε hater, αλλά δυστυχώς για σένα η παρακαταθήκη που αφήνει είναι ογκώδης και σημαντική. Και πραγματικά εύχομαι -αν και δεν το συνηθίζω- να μην είναι η μόνη. 

Βαρουφάκειος άθλος πρώτος. Έχει το προνόμιο να είναι ο μόνος Ελληνας υπουργός Οικονομικών που δεν έφαγε κυριολεκτικά και μεταφορικά σφαλιάρες εξευτελισμού από το ευρωϊερατείο ενώπιον του αμείλικτου τηλεοπτικού φακού. Ούτε σφαλιαρίτσες, ούτε ντοσιέ στο κεφάλι, ούτε τίποτα. Τον προστάτεψε η αλαζονεία του (την οποία εκτιμώ απεριόριστα γιατί δεν είναι κενή περιεχομένου), η θεωρητική του κατάρτιση και ο κοσμοπολιτισμός του. Τον προστάτεψε το class, αυτό που τόσο λοιδωρήθηκε με αποκορύφωμα την άρνησή του να υποκύψει στην απαίτηση δημοσιογράφου να σταθεί στην ουρά του ΑΤΜ για να αντιληφθεί τις δυσκολίες του Έλληνα συνταξιούχου. Λαϊκισμός του αισχίστου είδους, κυριολεκτικά από τα πανέρια. Αυτό που θα μείνει δεν είναι η άρνηση να στηθεί στην ουρά κατ' απαίτηση του Megaλου καναλιού, αλλά το "Troika is over"(3) και η απόσυρσή του από τη διαπραγμάτευση όταν άλλα του έλεγαν στις έντεκα και άλλα του έδιναν να υπογράψει. Έχει κανείς αμφιβολία ότι οποιοσδήποτε από τους προκατόχους του θα είχε υπογράψει; Απολαύστε τον εδώ σε μυθική εμφάνιση επιπέδου Led Zeppelin στο Earl's Court και σε περιβάλλον που οποιοσδήποτε άλλος θα είχε μπήξει τα κλάμματα και ίσως κάποιοι συμφωνήσετε. Δεν πειστήκατε; Πάρτε και μια σύγκριση με Χρύσανθο "τηρήστε τους κανόνες" Λαζαρίδη μήπως και αλλάξετε γνώμη. Τα υπόλοιπα είναι για εγκεφάλους επιπέδου αμοιβάδας ή Τζήμερου. 

Βαρουφάκειος άθλος δεύτερος. Η πλήρης αδιαφορία για το κατεστημένο αλά νεκροθάφτη image, την ταύτιση του καθωσπρεπισμού με τη σοβαρότητα, όλα αυτά τα στερεότυπα τα οποία δεν είχα αντιληφθεί πόσο δηλητηριάζουν το -έτσι και αλλιώς σαθρότατο αφού βασίζεται αποκλειστικά σε ποσοστά- ευρωπαϊκό οικοδόμημα καθώς αποδείχτηκε ότι το ίδιο συντηρητικά με τα κοστούμια είναι και τα μυαλά. Θες η παλαιική στρογγυλοφάναρη μηχανή; Θες τα κουλούρια στην Καραγιώργη Σερβίας; Θες οι ποτάρες του στη Μαβίλη; Εγώ τον ένιωθα δικό μου άνθρωπο, και προτιμώ να υπερασπίζεται αυτός τα δίκια μου από τον ατσαλάκωτο Γιάννη Στουρνάρα. Ο Βαρούφας θα έρχεται πάντα να επιβεβαιώνει τη ρήση μιας πολύ αγαπημένης μου καθηγήτριας αγγλικών στο σχολείο, που έλεγε "φορέστε ότι θέλετε, αρκει να είστε καθαροί". Και ο Γιάνης ήταν καθαρός, με όλες τις σημασίες που μπορεί να πάρει η λέξη. 

Βαρουφάκειος άθλος τρίτος. Το απόλυτο, σχεδόν βάναυσο για το επίπεδο του μέσου Έλληνα αισθητικό upgrade στο δημόσιο λόγο. Θα μπορούσα να αναφερθώ σε διάφορα, με πλέον πρόσφατο την επίθεσή του στα "τοξικά ΜΜΕ", θα επιλέξω όμως δύο. Το ένα είναι η πλέον ποιητική επιστολή παραίτησης που περιλαμβάνει τη μυθική φράση "And I shall wear the creditors’ loathing with pride". Το δεύτερο είναι όταν σε συνέντευξη ξεκίνησε την απάντησή του λέγοντας "πιστεύω στη σχολή των Monty Python". Συνέλληνα, άνθρωπος που πιστεύει σε αυτή τη σχολή και όχι στη σχολή των παιδιών του Σικάγο, είναι ένας καλός άνθρωπος. 

Βαρουφάκειος άθλος τέταρτος και μακράν πιο σημαντικός όλων. Ο Βαρούφας χρησιμοποίησε όλο το θεωρητικό και επικοινωνιακό του οπλοστάσιο για να κάνει γνωστή την πηγή του κακού πριν απ' όλους. Αν το ζήτημα του μη εξυπηρετήσιμου ελληνικού χρέους είναι αυτή τη στιγμή το πλέον καυτό στον πλανήτη, οφείλεται σε τεράστιο βαθμό στο Γιάναρο. Έδωσε συνεντεύξεις σε μέσα ενημέρωσης από το CNN μέχρι τη Σταματίνα Τσιμτσιλή, έδωσε διαλέξεις σε πανεπιστήμια, μίλησε σε συγκεντρώσεις, έγραψε εκλαϊκευμένα οικονομικά δοκίμια για να καταλάβουν όσο το δυνατόν περισσότεροι ότι αυτό το πείραμα Δ-Ε-Ν Β-Γ-Α-Ι-Ν-Ε-Ι. Η ανακοίνωση του ΔΝΤ περί μη βιωσιμότητας του πρέπει να του προσέφερε μια μικρή δικαίωση. Ανεξαρτήτως των υπολοίπων, θεωρώ ότι ο προοδευτικός κόσμος χρωστάει πολλά στον Βαρουφάκη για αυτή τη σταυροφορία, ακόμη και αν δεν αποδειχτεί νικηφόρα. Και να σου πω και κάτι ακόμη; Ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράψει ότι ήδη από τα τέλη του εικοστού αιώνα η Ευρώπη είχε ως πολίτευμα τη μη-δημοκρατία, την κατάσταση αυτή κατά την οποία θεωρητικά και συνταγματικά όλα τα κράτη της είχαν θεσμοθετημένο το δημοκρατικό πολίτευμα, αλλά στην πράξη ίσχυε η πλήρης εξάρτηση και υποταγή σε διάφορα οικονομικά κέντρα. Τη μη-δημοκρατία ακολουθεί η χρεοκρατία (4), κατά την οποία ο λαός χάνει επισήμως τα κυρίαρχα δικαιώματά του υπό καθεστώς χρέους (5), με την Ελλάδα να είναι το πρώτο τέτοιο κράτος τουλάχιστον επί ευρωπαϊκού εδάφους. Όποιος ασχοληθεί με το ζήτημα σίγουρα θα βρει στο δημόσιο λόγο του Βαρουφάκη πολλές απαντήσεις για τα εργαλεία χειραγώγησης που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μετάβαση. Δεν ξέρω πώς θα λήξει αυτή η ιστορία, αλλά ένα πράγμα πιστεύω ακράδαντα. Στο τέλος αυτής, ο Βαρουφάκης θα είναι είτε αυτός που, αν είχε εισακουστεί, η καταστροφή της Ευρώπης θα είχε αποφευχθεί είτε αυτός, που επειδή τον άκουσαν, η Ευρώπη γλίτωσε τα χειρότερα. Win-win, με όρους μελλοντικής πολιτικής παρακαταθήκης, αν και απέδειξε ότι πίστεψε και δούλεψε σκληρά για το δεύτερο.

Βαρούφα, κλείνω με τον κίνδυνο να γίνω γραφικός και να υποστώ διαδικτυακό bullying. Είσαι ότι κοντινότερο έχω ζήσει στο "η φαντασία στην εξουσία", ακόμη και μετά τη life style φωτογράφηση ρε μπαγάσα.   

Εκπληκτικό tweet του adiasistos μετά την παραίτηση Βαρουφάκη

(1) Λατρεμένος όρος, κλεμμένος από τον Σταύρο Λυγερό.
(2) Το πόσο μου λείπει ο Βασίλης Ραφαηλίδης δεν περιγράφεται.

(3) Όποιος αγνοεί την ιστορική σημασία του "Troika is over" κοιμάται όρθιος. Ακριβώς λόγω της άρνησης του Βαρουφάκη να συνομιλεί με τους απεσταλμένους των (θ)εσμών, φάνηκε το πραγματικό ποιόν του πολιτικού δυναμικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που μέχρι τότε κρυβόταν πίσω από τεχνοκράτες τύπου Τόμσεν και μας δόθηκε η ευκαιρία να συζητάμε για το "ποια Ευρώπη θέλουμε".
(4)  https://www.youtube.com/watch?v=jqm9eXpe5Ho
(5) Grand finale λίγο πριν παραιτηθεί, η αποπομπή με υπογραφή Βαρουφάκη του ανθρώπου που πρόσφερε τα "στοιχεία" εκείνα που "δικαιολογούσαν" την προσφυγή της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης του ΔΝΤ, προέδρου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Ανδρέα Γεωργίου